Nghi lễ động thổ làm nhà luôn là vấn đề được nhiều gia chủ quan tâm hiện nay. Người xưa có câu “đất có Thổ Công, sông có Hà Bá”. Việc thực hiện các nghi lễ làm nhà như một lời thông báo về việc gia chủ sẽ sử dụng đất đó, mong gia tiên và Thổ Công phù hộ để việc thực hiện được thuận lợi.
- Động thổ là gì?
- Động thổ là nghi thức thờ cúng thổ địa, thần linh để thông báo về việc bắt đầu tiến hành các hoạt động xây dựng trên mảnh đất đó. Khi có việc đụng chạm đến đai, nhà cửa, công trình xây dựng, sửa chữa nhà, làm đường, thi công các công trình lớn,…tức là động đến thổ địa, long mạch. Vì vậy phải dâng cúng và thông báo khấn cầu với chư thần nơi đó, mong được phù hộ để việc xây dựng được suôn sẻ, an cư lập nghiệp phát đạt hơn.
- Nguồn gốc lễ động thổ khi xây dựng
Theo như sách cổ Trung Hoa, lễ động thổ có từ năm 113 trước Công Nguyên. Là năm Mậu Thìn, vua Hán Vũ Đế thấy triều đình có tục lệ tế trời mà không tế Đất, thế nên họp quân thần lại bàn việc tổ chức Lễ Hậu Thổ để tạ ơn Thần Đất
Trong buổi lễ, ông chủ tế với trang phục áo thụng xanh, cuốc vài nhát xuống đất rồi lấy một cục đặt lên bàn thờ tường trình với Thổ thần xin cho dân làng được động thổ.
Từ quan điểm về lễ động thổ trong công việc nhà nông, dần hình thành lễ động thổ đặt móng nhà, xây dựng công trình như hiện nay.
- Ý nghĩa việc thực hiện động thổ là gì?
Việc thực hiện động thổ với mục đích chính là để cho gia chủ thể hiện lòng thành với những vị thần linh ngự trị trên mảnh đất đó. Cầu mong quá trình thi công xây dựng được diễn ra suôn sẻ, đồng thời cũng là lời thông báo về việc bắt đầu xây dựng một công trình
Về mặt tinh thần, điều này sẽ mang ý nghĩa khiến cho những người thực hiện cảm thấy an tâm, phấn khởi và tâm huyết hơn với công việc. Ngoài ra, với những ngôi nhà, việc này sẽ giúp gia chủ cảm thấy an lành, để quá trình xây nhà cửa được suôn sẻ.
- Cách thực hiện nghi lễ động thổ khi xây nhà
- Chọn thời điểm tốt.
Trước khi động thổ công trình, cần phải xem xét khía cạnh ngày giờ tháng tốt vì điều này vô cùng quan trọng. Đồng thời việc chọn ngày giờ cũng cần phải hợp với tuổi của gia chủ là người đại diện cho công trình thi công xây dựng.
Nếu như gia chủ không hợp tuổi xây nhà thì có thể mượn tuổi của người hợp tuổi.
- Chuẩn bị vật phẩm để thực hiện động thổ
Sai khi đã chọn được ngày giờ tháng tốt, tiếp theo cần chuẩn bị các vật phẩm cúng lễ như hoa quả, vàng bạc,… Lễ động thổ để khởi công xây dựng nhà ở thường bao gồm vật lễ như sau:
1 con gà trống luộc (hoặc có thể là heo quay)
1 đĩa xôi (xôi đậu xanh, xôi gấc hoặc xôi trắng)
1 con cua (hoặc tôm luộc)
3 quả trứng luộc (có thể là trứng vịt lộn)
1 miếng thịt heo luộc
1 chén muối trắng
1 chén gạo tẻ
3 ly nước trà
1 ly rượu trắng hoặc nước trắng
1 dĩa trái cây thường là ngũ quả
Bình hoa (hoa cúc, lay ơn, đồng tiền,…)
Nến
Bánh kẹo các loại
Vàng bạc, giấy mã
Và một bó nhang
- Trình tự tiến hành lễ động thổ
Đối với gia chủ
Vào thời điểm tốt đã chọn, gia chủ sẽ bài biện tất cả lễ vật đã chuẩn bị lên một chiếc mâm nhỏ. Sau đó đặt lên một cái bàn giữa công trình.
Nếu là động thổ đào móng nhà, sau khi đã dọn mặt bằng thì đặt mâm lễ trên bàn nằm giữa khu đất để làm lễ cúng đào móng
Thắp 2 cây nến và 7 cây nhang với nam, 9 cây với nữ
Tiếp theo cắm 3 cây nhang trên mâm, 3 cây dưới đất và 1 cây để vái (với nữ là 3 cây)
Khi làm lễ quần áo phải chỉnh tề, thắp nhang đen, vái bốn phương tám hướng rồi quay vào mâm lễ để cầu khấn
Sau khi khấn vái, nhang tàn, gia chủ hóa tiền vàng, giấy mã và rải muối gạo. Tự tay động thổ bằng cách cuốc mấy nhát vào chỗ đào móng.
Đối với đơn vị thi công xây dựng
- Gia chủ cúng xong, đơn vị thi công cũng vò thắp nhang và khấn. Nên nhớ, ngoài việc khấn cúng thần hoàng, thổ địa thì cần khấn thêm tổ nghề cầu mong mọi việc tiến hành suôn sẻ.
- Sau khi nhang đã tàn, gia chủ sẽ đổ các chén rượu, nước ra công trình, đốt giấy mã, rải gạo muối, bánh kẹo ra công trình. Hoa cắm xuống đất chứ không được mang về nhà
- Cuối cùng, gia chủ sẽ tự tay đặt viên gạch đầu tiên để khởi công xây dựng. Lưu ý viên gạch phải đúng vị trí và không thay đổi hoặc di chuyển trong quá trình thi công.
- Văn khấn lễ động thổ
Nam mô a di Đà Phật!
Nam mô a di Đà Phật!
Nam mô a di Đà Phật!
– Con lạy chín phương Trời, mười phương Chư Phật, Chư Phật mười phương.
– Con kính lạy Hoàng thiên Hậu Thổ chư vị Tôn thần.
– Con kính lạy Quan Đương niên.
– Con kính lạy các Tôn phần bản xứ.
Tín chủ (chúng) con /à:…………….
Ngụ tại:……………………
Hôm nay là ngày… tháng….năm….. tín chủ con thành tâm sắm lễ, quả cau lá trầu, hương hoa trà quả, thắp nén tâm hương, dâng lên trước án, có lời thưa rằng: Hôm nay tín chủ con khởi tạo…. (nếu cất nóc thì đọc là cất nóc, nếu xây cổng thì đọc là xây cổng, nếu chuyển nhà thị đọc là chuyển nhà) ngôi đương cơ trụ trạch để làm nơi cư ngụ cho gia đình con cháu. Nay chọn được ngày lành tháng tốt, kính cáo chư vị linh thần, cúi mong soi xét và cho phép được động thổ (hoặc cất nóc). Tín chủ con lòng thành lễ vật dâng lên trước án thành tâm kính mời: ngài Kim Niên Đường Thái tuế chí đức Tôn thần, ngài Bản cảnh Thành hoàng Chư vị Đại vương, ngài Bản xứ Thần linh Thổ địa, ngài định phúc Táo quân, các ngài Địa chúa Long Mạch Tôn thần và tất cả các vị Thần linh cai quản trong khu vực này.
Cúi xin các Ngài giáng lâm trước án, chứng giám lòng thành, thụ hưởng lễ vật, độ cho chúng con được vạn sự tốt lành, công việc hanh thông, Chủ thợ được bình an, ngày tháng hưởng phần lợi lạc, âm phù dương trợ, sở cầu như ý, sở nguyện tòng tâm. Tín chủ lại xin phổ cáo với các vị Tiền chủ, Hậu chủ và các vị Hương linh, cô hồn y thảo phụ mộc, phảng phất quanh khu vực này, xin mời các vị tới đây thụ hưởng vật, phù trì tín chủ, cũng như chủ thợ đôi bên khiến cho an lạc, công việc chóng thành, muôn sự như ý.
Chúng con lễ bạc tâm thành, trước án kính lễ, cúi xin được phù hộ độ trì.
Nam mô a di Đà Phật!
Nam mô a di Đà Phật!
Nam mô a di Đà Phật!
- Những lưu ý khi thực hiện lễ động thổ là gì?
- Khi thực hiện nghi lễ động thổ xây nhà, những người không hợp tuổi trong gia đình nên lánh mặt (cách xa khoảng 50m trở lên). Đặc biệt là gia chủ trong trường hợp phải mượn người làm lễ.
- Nếu phải mượn tuổi của người khác đứng ra đại diện thực hiện nghi lễ thì ưu tiên người lớn tuổi nhất trong nhà. Nếu không được có thể nhờ đến người nam có cùng huyết thống và phải là bề trên của mình. Tránh mượn hoặc thuê người không cùng huyết thống.
- Tuân thủ một số nghi thức quy định trong phong thủy, chọn ngày tốt, tránh ngày xấu và phải chọn giờ Hoàng Đạo để làm lễ.
- Việc chuẩn bị mâm cỗ phải cần đầy đủ các vật phẩm cơ bản nếu trên.
3 hũ muối, gạo và nước phải cất lại thây kỹ để đến khi nhập trạch đem để vào bếp, nơi thờ cúng Táo Quân
